Poliksenida (grč. Πολυξενιδας) je bio rođanski admiral i vojskovođa, koji se nakon proterivanja sa Rodosa istakao u službi seleukidskoga kralja Antioha III Velikoga. Učestvovao je u Rimsko-sirijskom ratu. Bio je poražen u bici kod Korika. Obmanuvši rođanskoga admirala Pausistrata napao je i uništio rođansku flotu kod Panorma na Samosu. Poražen je u bici kod Mionesa 190. pre Hrista.
U službi Antioha Velikoga[]
Poliksenida je rođen na Rodosu, a nakon proterivanja stupio je u službu seleukidskoga kralja Antioha III Velikoga.[1] Po prvi put se pominje 209. pre Hrista kada je komandovao sa 2.000 krićanskih najamnika za vreme Antiohove ekspedicije u Hirkaniji protiv Arsaka II, kralja Partije.[2]
Bitka kod Korika
Admiral Antiohove flote[]
Kada je Antioh III Veliki 192. pre Hrista odlučio da započne Rimsko-sirijski rat i da izvrši invaziju na Grčku tada je Poliksenidu imenovao za admirala svoje flote.[3] Antioh III Veliki se iskrcao sa 10.000 vojnika u Demetrijadi.[4] Prvi put Antioh je sa malim snagama pokušao da pridobije Halkidu, a drugi put je poslao Menipa sa 3.000 vojnika i Poliksenidu sa flotom, a sam Antioh je sa 6.000 vojnika krenuo iz drugoga pravca.[5] Antioh je tada uspeo da zauzme Halkidu, a onda se predala cela Eubeja. Poliksenida se vratio u Aziju da priprema dodatne snage.[6]
Poraz u bici kod Korika[]
Nakon poraza u bici kod Termopila 191. pre Hrista Antioh se povukao u Aziju, a Poliksenida je ponovo komandovao glavnom kraljevom flotom na Jonskoj obali.[7] Gaj Livije Salinator je komandovao sa rimskom flotom i krenuo je prema Joniji, ali zbog vetrova se usidrio na Delosu na Kikladima sa 81 brodom.[8] Kada je Poliksenida saznao za rimsku flotu tražio je od Antioha da krene u akciju pre nego što se rimskoj floti pridruže flote Rodosa i Pergama.[9] Poliksenidi je odobren taj pohod na koji je krenuo sa 100 brodova. Međutim rimska flota je otplovila sa ostrva Delosa, a kod Fokeje na obali Male Azije pridružila su im se 24 veća i mnogo manjih brodova pergamskoga kralja Eumena II.[10] Usledila je pomorska bitka kod Korika 191. pre Hrista u kojoj je rimska strana imala 150 brodova, a seleukidska flota 100 brodova.[11] Zbog brojčane nadmoći u pomorskoj bici pobedila je rimska flota. Rimljani su zarobili 13 seleukidskih brodova, a 10 su potopili.[12] Poliksenida je sa ostatkom flote pobegao u Efez.
Uništava rođansku flotu na Samosu[]
Rimskoj floti se nakon bitke pridružila rođanska flota pod komandom Pausistrata. (Prema Apijanu zvao se Pausimah[13]). Antioh je bio uznemiren, jer su izgubili bitku, iako rođanska flota nije bila prisutna. Zbog toga je poslao Hanibala u Siriju po feničke brodove. Poliksenida je trebao da obnovi stare i izgradi nove brodove.[14] Poliksenida je smislio kako da nadmudri rođanskoga komandanta Pausistrata, dok je rimska flota zimovala na drugome mestu.[15] Pretvarao se da će izdati Antioha sa ciljem da ga prime natrag na Rodos. Pausistrat je otplovio na Samos, a Poliksenida je uspeo potpuno da ga obmane, kao da sprema da izda celu Antiohovu flotu.[16] Poliksenida je poslao piratskoga kapetana Nikandara da izvede napad na kopnu na Samosu, a on je onda iznenada noću napao Pausistratovu flotu, koja se tako našla opkoljena i sa kopna i sa mora u samoskoj luci Panormu.[17] Tu je potopio ili zarobio gotovo celu rođansku flotu, a Pausistrat je poginuo u toj bici.[18] Dvadeset rođanskih brodova Poliksenida je oteglio u luku u Efezu.[19] Taj poraz teško je pogodio Rodos, ali ipak oni su odmah poslali novih 20 brodova pod komandom Eudama. Rimljani i Eumen II poslali su posle toga flotu prema Samosu, a Poliksenida ih je sačekao kraj ostrva Makrin, ali nevreme ga je sprečilo da napadne razbijenu neprijateljsku flotu, pa se vratio u Efez.[20]
Rimsko-sirijski rat
Bitka kod Mionesa[]
Novi komandant rimske flote Lucije Emilije Regil neuspešno je pokušao da Poliksenidu izvuče iz luke u Efezu u otvorenu bitku.[21] Međutim Poliksenidi je pogodovalo kada je Eumenova flota otplovila na Helespont da transportuje rimsku kopnenu vojsku u Aziju, a veliki deo rođanske mornarice je bio zauzet u Likiji oko Patare.[22] Iskoristio je priliku kada je rimska flota krenula prema Hiosu i Teosu, pa je kod ostrva Makrin nasuprot Mionesa nameravao da sačeka rimsku flotu.[23] Između rimske i Antiohove flote došlo je do bitke kod Mionesa 190. pre Hrista. Poliksenida je imao 89 brodova, a sa rimske strane bilo je 80 brodova, a od toga 22 broda su bila rođanska.[24] Rimski brodovi su bili čvršći od seleukidskih, a pored toga Rođani su raspolagali sa brodovima, koji su palili neprijateljske brodove uz pomoć specijalnih motki, kojima se bacala vatra na neprijateljski brod.[25][26] Rimska flota je pobedila u bici kod Mionesa. Seleukidska flota izgubila je ukupno 42 broda, od toga 13 je bilo zarobljeno, a 29 potopljeno ili spaljeno.[27] Težak pomorski poraz značio je za Antioha težak hendikep, jer ga je lišavao sredstva za obranu udaljenih poseda.
Napušta Efez[]
Poliksenida je ostao sa flotom u Efezu sve do vesti o porazu u bici kod Magnezije. Poliksenida se tada povukao sa flotom do Patare u Likiji.[28] Pošto se bojao sukoba sa rođanskom flotom odatle se kopnenim putem zaputio u Siriju.[29]
Literatura[]
- John D. Grainger, The Roman War of Antiochus the Great 2002 Leiden-Boston
- Polibije,Istorije
- Tit Livije
- Apijan, Istorija Rima
Reference[]
- ↑ Livije 37.10
- ↑ Polibije 10.29
- ↑ Livije 35.50
- ↑ Livije 35.43
- ↑ Livije 35.50
- ↑ Livije 36.8
- ↑ Livije 36.41
- ↑ Livije 36.42
- ↑ Livije 36.43
- ↑ Livije 36.43
- ↑ Livije 36.44-45
- ↑ Livije 36.45
- ↑ Apijan, Sirijski ratovi 24
- ↑ Livije 37.8
- ↑ Livije 37.10
- ↑ Livije 37.10-11
- ↑ Livije 37.11
- ↑ Livije 37.11
- ↑ Apijan, Sirijski ratovi 24
- ↑ Livije 37.13
- ↑ Livije 37.26
- ↑ Livije 37.26
- ↑ Livije 37.28
- ↑ Livije 37.30
- ↑ Polibije 21.7
- ↑ Livije 37.30
- ↑ Livije 37.30
- ↑ Livije 37.45
- ↑ Livije 37.45
Napomena:
Ovaj članak može da se prenese ili preradi samo ako se označi da je prenešen ili prerađen sa Istorijske enciklopedije i da je autor Verlor.
Članak je prebačen na
[Srpsku enciklopediju]